ادامه از قبل

اخلاق

       دولت مصر در بسیاری از چیزها، حتی زنا با محارم، به دولت ناپلئون شباهت داشت. شاه غالباً

خواهر و گاهی دختر خود را به همسری خویش اختیار می کرد، به این بهانه که خون خاندان سلطنتی

را پاک و پاکیزه نگاه دارد. 

بدشواری می توان گفت که این عادت از نیروی تناسل شاهان مصر کاسته

و آن را ضعیف کرده باشد. آنچه مصریان، پس از تجربة چند هزار ساله، در آن شک نداشتند این بود

که چنین کاری سبب ضعیف شدن نیروی تناسل نمی شود؛ به همین جهت، عادت ھمسری با خواهران

از شاه به همة طبقات مردم سرایت کرد؛ در قرن دوم میلادی، دو سوم ساکنان آرسینوئه از این قاعده

و « عاشق » ھمان معنی « خواھر  و برادر  پیروی می کردند. در شعر مصری قدیم کلمات

زمان ما را داشته است. فرعون، علاوه بر خواهران خود، زنان دیگری نیز داشته است که « معشوق »

از میان اسیران جنگی برمی گزیده یا بزرگان مملکت، یا شاهزادگان بیگانه به او هدیه می کرده اند. مثلا

یکی از اسیران سرزمین نهرینه دختر بزرگ خود را، با سیصد دختر جوان، به عنوان هدیه برای

آمنحوتپ سوم فرستاد. پاره ای از اعیان مملکت، در این کار، از فرعون تقلید می کردند؛ البته هرگز

نمی توانستند در این باره به درجة شاه برسند. چه ناچار بایستی، در مراعات اصول جاری اخلاقی و

سرمایه و درآمد مالی خویش را نیز از نظر دور نداشته باشند.(40)

آداب و عادات

     داستانهای فکاهی که مربوط به خدایان برمی آید، گواه بر آن است که مصریان  بازیها و مسابقه های عمومی مانند شطرنج و نرد داشته اند. و به کودکان خود بازیچه هایی که هم امروز نیز رایج است، مانند گلوله و توپ وفرفره و نظایر آنها، هدیه می دادند؛ و برای کشتی و مشتزنی و جنگ انداختن گاوان مسابقه هایی تشکیل می دادند. در روزهای جشن عمومی، خدمتگزاران تن اربابان خود را با روغن چرب می کردند و بر سر ایشان تاج گل می گذاشتند، و شراب می نوشیدند و برای یکدیگر هدیه می فرستادند.

آنچه از نقاشیها و مجسمه ها می توان استنباط کرد این است که مردم مصر نیرومند و پیچیده گوشت و

شانه فراخ و کمر باریک و ستبر لب بوده اند. و، چون پیوسته پابرهنه راه می رفته اند، کف پایشان پهن

بوده است. این تصاویر، طبقات عالی مردم را لاغر اندام، درازبالا، با هیبت، با چهرة بیضی شکل،چشمان جذاب و با شکوه و پیشانی عقب رفته و بینی دراز  نشان می دهد.(41)

تعلیم و تربیت- مدارس دولتی- کاغذ و مرکب - مراحل مختلف تکامل خط نویسی - اشکال خط نویسی

      کاهنان مصری مقدمات علوم را، در مدارسی که پیوسته به معابد بود، به فرزندان خانواده های ثروتمند

می آموختند، بدان سان که در کلیساهای کاتولیک رومی زمان ما نیز چنین امری جریان دارد. یکی از

کاهنان منصبی داشت که می توان آن را معادل وزیر آموزش و پرورش امروز دانست؛ او خود را

رئیس طویلة شاهی برای تعلیم و تربیت می نامید. در خرابه های یکی از مدارسی که ظاھراً  نام

جزئی از بنای رامسئوم بوده صدفهای فراوانی یافته اند که بر روی آنها هنوز نوشتة درسی را که معلم

آن زمانهای دور داده می توان دید. کارآموزگار در آن زمان عبارت از این بوده است که منشیهایی

برای دستگاههای دولتی تربیت کند. با شرح و بسط در اطراف مزایای تعلیم، کودکان را به این کار تشویق می کرده اند؛ از این قبیل است آنچه در یکی از پاپیروسها به این صورت آمده است:هیچ چیز گرانبهاتر از علم نیست و ودر پاپیروس دیگر چنین می خوانیم: به درس و علم دل بده و آن را همچون مادرت دوست بدار.

هیچ حرفه ای نیست که آدمی در آن تحت امر دیگری نباشد، تنها مرد عالم است که تحت حکومت خویشتن است .شخص سرباز باشد یا به کار شخم کردن زمین بپردازد؛سعادت در آن است که آدمی در هنگام روز

کتابی به چنگ آرد، و شب هنگام به خواندن آن بپردازد.

     دفاتری از زمان سلطنت جدید به دست ما رسیده که آموزگاران، در حاشیة آن دفاتر، خطاهای

شاگردان را اصلاح کرده اند؛ این خطاها به اندازه ای است که اگر شاگردان امروز آنها را ببینند،بسیار

مایة تسلی خاطرشان می شود. دیکته نویسی و رونویسی از متن ها یکی از مهمترین وسایل تعلیم بوده است(42)

     مصریان نخستین قوم معامله گر و سودطلب بوده، وبه اندازه به اصل نفع پرستی و سودجویی توجه داشته اند. آنچه معلمان بیشتر دربارة آن چیز می نوشتند،مطالب مربوط به فضیلت و تقوا بود؛ مسئلة اساسی، مثلھمة زمانها، مسئلة حفظ نظم و انظباط بوده است. انضباط بسیار سخت بود و بر پایه های ساده و ابتدایی قرار داشت. (43)

ادبیات

ادامه دارد...