به گزارش خبرگزاری فارس، بحران سوریه پس از اعلام آمادگی مخالفان حکومت برای مذاکره با نمایندگان دولت وارد مرحله جدیدی شده است.

با این وجود، در حالی که روندهای سیاسی بین المللی با هدف حل و فصل این بحران فعال شده اند و در این راستا برخی بازیگران منطقه ای و بین المللی با امیدواری در صدد ایجاد مصالحه نمایندگان دولت با مخالفان هستند، اما در صحنه میدانی هنوز نمی توان نشانه جدی برای کاهش اقدامات تروریستی و نظامی معارضین مسلح مشاهده کرد.

این امر بدین معنی است که مخالفان حکومت در سطح مواضع سیاسی اعتقاد جدی به فرایند مذاکره ندارند.

 در این راستا، امروزه این پرسش مطرح است که آیا می توان برای توقف خشونت ها و اقدامات تروریستی که امروزه با عنوان آتش بس برای اجرا و پیش برد هرگونه طرح سیاسی ضروری است چشم انداز امیدوار کننده ای ترسیم کرد؟

برای پاسخ به پرسش فوق ابتدا باید به سابقه چگونگی و اهداف آغاز کنندگان بحران سوریه اشاره کرد. در این خصوص به نظر می رسد عوامل خارجی که بحران سوریه را آغاز کردند به دلیل فقدان زمینه های لازم داخلی به ناچار متکی بر مسلح کردن گروه های تروریستی خارجی و وارد کردن آن ها به داخل این کشور فاز نظامی بحران سوریه را آغاز کردند.

در این راستا، بیشترین تمرکز و تلاش اقدامات نظامی آن ها دستیابی به یک موفقیت بزرگ در صحنه میدانی بوده است تا از این طریق بتوانند روندهای سیاسی بین المللی را در حمایت از خود قانع نمایند. مخالفین منطقه ای و بین المللی سوریه هم چنین با استفاده از رسانه های در اختیار خود جنگ همه جانبه رسانه ای را علیه سوریه به راه انداختند و با هدف همسان سازی تحولات سوریه با تحولات بیداری اسلامی اقدام به تصویر سازی «سوریه مجازی» به جای «سوریه واقعی» نمودند.

علاوه بر این با برگزاری کنفرانس های متعدد بین المللی تحت عنوان «دوستان سوریه» فشار سیاسی زیادی به حکومت سوریه وارد کرده اند.

با این وجود، در حالی که مخالفین منطقه ای و بین المللی سوریه به شدت نسبت به کسب موفقیت در صحنه میدانی نا امید شدند، مرحله دیگری از اقدامات و اهداف خود را از طریق معرفی نماینده ویژه سازمان ملل آغاز کردند که در گام اول کوفی عنان با شکست مواجه شد و مدتی است که اخضر الابراهیمی این عرصه را به دست گرفته که به نظر می رسد وی نیز نتواند کار جدی صورت دهد؛ چرا که تاکنون کلیه طرح هایی که از جانب وی برای حل و فصل سیاسی مساله سوریه تعریف و دنبال شده در فاز اول مستلزم اجرای آتش بس از سوی طرف های درگیر بوده است؛ این در حالی است که پیش شرط هر گونه موفقیت از سوی مخالفین سوریه تاکنون کسب برتری در صحنه نظامی بوده که هنوز به آن نرسیده اند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد فرایند آتش بس در سوریه حداقل در کوتاه مدت امکان تحقق ندارد و برای چنین فرضیه ای می توان دلایل محکم زیر را ارائه کرد:

1-بدون تردید هدف اصلی بحران سوریه که متکی بر استدلال های بسیار قوی از مدت ها قبل از وقوع بیداری اسلامی در دستور کار مشترک غرب و رژیم صهیونیستی قرار داشته است، فرسایش و تضعیف قدرت بازدارندگی دفاعی سوریه است؛ چرا که این کشور طی سال های گذشته با اتخاذ رویکرد مستقل سیاسی و قرار داشتن در حلقه مقاومت منطقه ای چالش های زیادی را برای تحقق راهبردهای بزرگ آمریکا از جمله طرح خاورمیانه بزرگ ایجاد نمود.

2-در حالی که طرف های غربی و برخی کشورهای منطقه در قضیه حمایت از مخالفین حکومت سوریه یک جبهه واحد را شکل می دهند، اما به نظر می رسد برخی کشورهای منطقه مانند قطر، عربستان و ترکیه نسبت به غربی ها از انگیزه های بسیار قوی تری برای تداوم فاز نظامی در سوریه برخوردارند.

3-اگر چه جریان های سلفی و تکفیری که در حال حاضر با انگیزه زیاد در صحنه میدان با حکومت سوریه در حال جنگ هستند با حمایت های مالی قطر و عربستان شکل گرفته اند، اما این امر به معنی تبعیت محض این گروه ها و جریان ها از کشورهای حامی نیست و به نظر می رسد با یک اراده مستقل و برای دستیابی به اهداف مورد نظر خود با حکومت سوریه می جنگند. این در حالی است که همین مساله امروزه به بزرگ ترین نگرانی طرف های غربی در قضیه سوریه شده است.

4-غربی ها در حالی که در مواضع رسمی خود فرایند سیاسی را مورد توجه قرار می دهند، اما به نظر می رسد در چهارچوب رویکرد دوگانه سیاست حمایت غیر مستقیم از فاز نظامی را ادامه خواهند داد. در این راستا، توجه به توصیه های پایگاه اطلاع رسانی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بسیار جالب است؛  به طوری که ناتو با درج یک یادداشت در پایگاه خود به آمریکا توصیه کرده است برای کاهش نفوذ ایران در منطقه حمایت خود از مخالفان دولت سوریه را افزایش دهد و تلاش کند مخالفان مسلح در سوریه به پیروزی برسند.

5-در نهایت این که تداوم بحران سوریه در فاز نظامی در راستای راهبرد اساسی تر امریکا در منطقه خاورمیانه به حساب می آید؛  چرا که تداوم این بحران قابلیت تشدید دامنه اختلافات قومی و مذهبی در منطقه را دارد و این راهبرد به طور جدی با هدف مدیریت تحولات منطقه در دستور امریکا قرار دارد. 

بنابراین در حالی که به نظر می رسد گزینه نظامی برای مخالفین سوریه می تواند در آینده به عنوان بخشی از پروژه مذاکرات سیاسی با حکومت سوریه مورد بهره برداری قرار گیرد، بعید به نظر می رسد در شرایط کنونی از دستور کار مخالفین حذف شود.

نویسنده: رضا مومن زاده