طرح وجودى على علیه‏السلام بر اساس بیان رسول صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلم

على علیه السلام از نظر وجودى

1-درون على علیه السلام (در رابطه با خود)

قلب (عاطفه سالم) :دلدارترین مردم و قویدل‏ترین فهم (عقل سالم) :داراى کمال عقلى،و وفور فهم در عزم،همانند نوح در فطنت،همانند موسى در قوت،همانند جبرئیل-برترین شجاع،و بهترین رزمنده در علم،داناترین خلق در حکمت،معدن آن

اسناد:

اشجع قلبا (ج 4)

اوفر،اعظم،اکمل حلما (ج 4)

عزم: (مثل نوح) (ج 5-4)

فطنت: (مثل موسى) (ج 5-4)

قوت: (کقوة جبرئیل) (ج 5-6)

شجاعت (ج 5-3)

اشجع العرب (ج 5-60)

اشجع الناس قلبا (ج 4)

لا سیف الا ذوالفقار (رزمندگى) (ج 6-22)

علم: (مثل آدم) (ج 5-4)

معادن حکمة الله (ج 5-33)

2-دیانت على علیه السلام (در رابطه با مکتب حق) :

الف-على علیه السلام در رابطه با خدا

شناساترین کس،پروردگار را باوفاترین مرد،به عهد خدا بیانگر صادق کلام خدا سرآمد عاملان خواست الله بى‏هیچ تفسیر،«جنب الله‏»و«عین الله‏»و براى مؤمنان و بلکه همه مردم،«باب الله‏»رشته خدائى،و راه خدا نورى رهنما به سوى حق گزیده پروردگار امین سر الاهى شاهد خدا بر خلق،و شاهد خدا بر رسول او

اسناد:

اعلم الامة بالله (ج 4)

خزان علم الله (ج 5/32)

اوفى الناس بعهد الله (ج 4)

لسان الله الصادق (ج 4)

اسد الله الغالب (ج 4)

جنب الله (ج 4) عین الله (ج 4)

باب الله (ج 4)

حبل الله المتین (ج 4)

الطریق الى الله (ج 4)

نور بین یدى الله (ج 5-1)

اختاره الله (مختار) (ج 5-7)

ارتضاه الله (مرتضى) (ج 5-7)

امین الله على سره (ج 5-49)

الشاهد (ج 4) شاهد من الله على النبى (ج 5-57)

شاهد الله فی خلقه (ج 4)

ب-على علیه السلام در رابطه با رسول خداوند

جزء نفس رسول و از جان او عامل به سنت رسول-و احیاگر سنت رسول هماره قیام‏گر،امر رسالت را ولى رسول وارث رسول (بر علمش،و بر رسالتش) خلیفه رسول باب درک رسول

اسناد:

و من محمد (ج 5-1)

نفس النبی (ج 5-43)

فس رسول الله (ج 4)

الآخذ بسنة رسول الله (ج 4)

حیی سنة رسول الله (ج 4)

القائم بامر رسول الله (ج 4)

وارث رسول الله (ج 4)

باب علم رسول الله (ج 4)

وارث علم رسول الله (ج 4)

عیبة علم رسول الله (ج 4)

خلافت (ج 5-3)

باب رسول الله الذى اوتی منه (ج 4)

ج-على علیه السلام در رابطه با قرآن

بهترین خواننده،قرآن را دانا به علم قرآن امین وحى الاهى ترجمان نیکوى وحى داور عادل در اختلاف نظرها هماره در معیت قرآن نمونه عالى مقاصد آیات مدل نیکوى ابلاغ‏هاى قرآنى

اسناد:

اقرء الناس لکتاب الله (ج 4)

من عنده علم الکتاب (ج 4)

امین رسول الله على وحیه (ج 4)

امین الله على وحیه (ج 4)

ترجمان وحی الله (ج 4)

فصل الخطاب (ج 4)

علی مع القرآن و القرآن مع علی (ج 5-639)

راس آیات القرآن (ج 4)

قائد آیات القرآن (ج 4)

شریف آیات القرآن (ج 4)

امیر آیات القرآن (ج 4)

د-على علیه السلام در زمینه مکتبى

ره یافته و اصل از نظر دیانت،بهترین و داناترین نمودار تقوى اولین کس که شهادتین گفت و پیش‏تر از همه اسلام آورد و از تمام مسلمین،بیشتر تسلیم خدا بود اولین کس که ایمان آورد و مقدم بر همه در ایمان و وجودش اساس ایمان جامعه با معیت‏حق،در زبان و دل و درون از نظر یقین،برتر از همه و به امر خدا قیام کننده‏تر و از همه سبقت‏جویان،پیشى گیرتر

اسناد:

المهتدی (ج 4)

اصح الناس دینا (ج 4)

کلمة التقوى (ج 4)

سبق بالشهادتین (ج 5-7)

سابق بالاسلام (ج 5-32)

اقدم الامة سلما (ج 4)

اقدم الناس سلما (ج 4)

اول المسلمین اسلاما (ج 4)

اول من صلى (ج 5-26)

اول من آمن (ج 5-57)

اول الناس ایمانا (ج 4)

رکن الایمان (ج 4)

الحق مع لسان علی و فی قلبه و بین عینیه (ج 4)

مع الحق (ج 5-43)

علی مع الحق و الحق مع علی (ج 5-76 و 630)

افضل الناس یقینا (ج 4)

اقوم الناس بامر الله (ج 4)

سابق السابقین (ج 5-58)

ه-على علیه السلام از نظر محاسن و مکارم اخلاقى

راستگوترین مردم خلق او از همه نیکوتر صبر و حلم او از همه بیشتر زاهدترین خلق نسبت‏به دنیا

اسناد:

اصدق الناس لسانا (ج 4)

حسن (ج 5-5)

خلق (ج 5-5)

احسن الامة خلقا (ج 4)

احسن الناس خلقا (ج 4)

صبر (ج 5-6)

حلم (ج 5-4)

اوفر الامة حلما (ج 4)

اعظم الناس حلما (ج 4)

اکمل الناس حلما (ج 4)

زهد (ج 5-4)

ازهد الناس فی الدنیا (ج 4)

و-على علیه السلام در رفتار اجتماعى و حکومتى

مهربانترین کس درباره رعیت جوانمردترین فرد بخشنده‏ترین دست،دست او بیشتر از همه در امور مالى رعیت،رعایت‏برابرى و عدالت مى‏کرد

اسناد:

ارحم الناس بالرعیة (ج 4)

لا فتى الا علی (فتوت) (ج 6)

اسمح الناس کفا (ج 4)

اسخى الناس کفا (ج 4)

اجود الناس کفا (ج 4)

اقسم الناس بالسویة (ج 4)

اعدل الناس بالسویة (ج 4)

اعدل الناس فى امر الرعیة (ج 4)

3-على علیه السلام از نظر اصالت‏خانوادگى

داراى بزرگترین نسبت،و پاک‏ترین اصل

اسناد:

اعظم الناس حسبا (ج 4)

4-على علیه السلام و سایر رهبران

او بهترین اوصیاى پیامبران‏همانند انبیاءوارث علم پیغمبران خدا

اسناد:

خیر الاوصیاء (ج 4)

سید الاوصیاء (ج 4)

علی مثل انبیاء.. (ج 4-132 تا 134)

وارث علم النبیین (ج 4)

5-على علیه السلام و امت اسلامى

اولى بر امت‏بعد از رسول خاتم صلى الله علیه و آله و سلم اعلم امت (از نظر سنت،و قضاوت،و بصیرت،و علم،و حکم) ولى امت-خلیفه امت (راهنما و رهبر عالى امت) دلیل امت و نشانگر اعمال رسول،بر امت هادى امت و روشنگر مسائل ایمانى امت امام مسلمین بعد از رسول حجت‏خدا بر همه خلق تنها صراط مستقیم الاهى جدا ساز حق از باطل،داور لایق دین رسول،بر پاى دارنده حجت‏برتر از همه مؤمنان،و امیر آنان‏برتر از همه مردم عالم (از ابتداى خلقت تا انتها) به جز انبیاء

اسناد:

اولى الناس بعد رسول الله (ج 4)

اعلم الامة بالسنة و القضاء (ج 4)

ابصر الناس بالقضیة (ج 4)

اعلم الناس حکما (ج 4)

ولی الناس بعد رسول الله (ج 4) خلیفة الله فی عباده (ج 5-49)

صاحب لواء الحمد (ج 5-6)

الدال (ج 4)

العلم فیما بین النبی و امته (ج 4)

الهادی (ج 4)

رایة الهدى (ج 4)

منار الایمان (ج 4)

امام کل مسلم (ج 4)

الامام بعد رسول الله (فی امته) (ج 4)

حجة الله على بریته (ج 4)

حجة الله على خلقه (ج 5-49)

الصراط المستقیم (ج 4)

الفاروق بین الحق و الباطل (ج 4)

قاضی دین رسول الله (ج 4)

مقیم الحجة لله على عباده (ج 4)

سید المؤمنین (ج 5-60)

سید الاولین و الآخرین ما خلا النبیین ⁽¹⁾ ج 4)

6-على علیه السلام و ارزیابى خدا از او

منزلتش در نظر حق،از همه والاتر و مزیتش نزد خدا بیشتر و منصبش گرامى‏تر و بالاخره او، برترین مرد پسندیده جهان

اسناد:

افضل الناس منزلة (ج 4)

اعظم الناس عند الله مزیة (ج 4)

اکرم الناس منصبا (ج 4)

افضل رجال العالمین (ج 4)

پى‏نوشت:

1.اعتقاد شیعه بر این است که امیر مؤمنان علیه السلام پس از نبى مکرم اسلام صلى الله علیه و آله، برتر از همه مردم عالم و حتى افضل از انبیاى دیگر است.

على معیار کمال صفحه 101

دکتر رجبعلى مظلومى